CCCXXXIII.

1427, Februar 10-15. Heinrichau.

Acta super unione ecclesie in Byczano (Baitzen).

In nomine domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo vigesimo septimo, indictione quinta, pontificatus sanctissimi in Cristo patris et domini nostri, domini Martini divina, providencia pape quinti, anno decimo, Lune die decima mensis Februarii, hora terciarum vel quasi, in monasterio Heynrichaw Cisterciensis ordinis Wratislaviensis diocesis ac in stuba abbaciali monasterii eiusdem in mei notarii publici infrascripti et testium subscriptorum ad hoc vocatorum specialiter et rogatorum presencia, constitutus personaliter scientificus vir magister Petrus Wartinberg advocatus causarum consistorii Wratislaviensis ad peticionem venerabilis viri, domini Cristofori abbatis monasterii in Kamencz ordinis et diocesis predictorum quasdam patentes litteras apostolicas sanctissimi in Cristo patris et domini nostri, domini Martini divina providencia pape quinti supradicti super incorporacione et unione ecclesie parrochialis in Byczano dicte Wratislaviensis diocesis cum omnibus iuribus et pertinenciis suis dicto monasterio in Kamencz perpetuo facienda, per dictum dominum nostrum papam anno pontificatus sui nono dictis abbati et conventui monasterii in Kamencz graciose concessas ipsius domini nostri pape vera bulla plumbea cum cordula canapi more Romane curie impendente bullatas, salvas, sanas et integras omnique prorsus vicio et suspicione carentes. Quarum tenor de verbo ad verbum inferius est insertus: Venerabili viro domino Nicolao de Brega abbati monasterii in Heynrichaw supradicti, ut commissario et executori, earundem litterarum apostolicarum a sede apostolica specialiter deputato nomine abbatis et conventus predicti monasterii in Kamencz principalium in eisdem litteris apostolicis principaliter nominatorum cum effectu presentavit ipsumque cum debita iuris instancia requisivit, quatenus ad execucionem earundem apostolicarum litterarum iuxta ipsarum continenciam atque formam procedere sibique pro parte dictorum abbatis et conventus in Kamencz citacionem legittimam contra reverendum in Christo patrem et dominum, dominum Conradum episcopum Wratislaviensem ac discretum virum dominum Paulum Hotczinplocz plebanum sive rectorem ecclesie parrochialis in Byczano prefate Wratislaviensis diocesis ex adverso principalem in dictis litteris apostolicis ex adverso principaliter nominatum omnesque alios et singulos sua communiter vel divisim interesse putantes per edictum publicum in dicta ecclesia in Byczano legittime citandos, ad dicendum et excipiendum contra dictas litteras apostolicas, quidquid contra easdem dicere seu excipere vellent seu possent verbo vel in scriptis, et ad videndum et audiendum in huiusmodi commissionis et execucionis negocio ad ulteriora procedi iuxta predictarum litterarum apostolicarum continenciam atque formam vel ad dicendum et opponendum causam racionabilem, si quam dicere vel opponere possent verbo vel in scriptis, quare premissa fieri non deberent, nec non alias citaciones in huiusmodi commissionis et execucionis negocio necessarias et oportunas decernere, dare et concedere curaret in forma iuris solita et consueta. Quiquidem dominus Nicolaus abbas predictis litteris apostolicis sibi in hac parte directis cum ea, qua decuit, reverencia receptis ac ipsis diligenter inspectis et recensitis, fuit publice protestatus, quod mandatis apostolicis semper ut obediencie filius paratus esset obedire et ad execucionem earundem litterarum apostolicarum vellet cum effectu procedere, et mox huiusmodi citacionem per omnia quemadmodum ipsas magister Petrus Wartinberg nomine predictorum abbatis et conventus monasterii in Kamencz in predictis litteris apostolicis principaliter nominatorum petebat, duxit decernendum atque cum effectu decrevit; idemque magister Petrus Wartinberg nomine prefatorum abbatis et conventus in Kamencz me Mathiam de Jelcz notarium publicum infrascriptum in notarium et scribam huiusmodi commissionis et execucionis negocii nominavit et in notarium ac scribam recepi et assumi per pretactum dominum Nicolaum abbatem comissarium et executorem instancius petivit et tunc idem dominus Nicolaus abbas commissarius et executor me Mathiam de Jelcz pre et infra scriptum in notarium et scribam huiusmodi commissionis et execucionis negocii recepit et assumpsit. Super quibus omnibus et singulis premissis supradictus magister Petrus Wartinberg nomine prenominatorum abbatis et conventus in Kamencz per me Mathiam de Jelcz notarium publicum presentisque commissionis et execucionis negocii scribam pre et infra scriptum confici peciit unum vel plura publicum vel publica instrumentum seu instrumenta; presentibus ibidem: validis viris Menlyno de Reychaw, Swidgero de Hugewicz et Urbano de Schrom armigeris Wratislaviensis diocesis testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.
Sequitur tenor apostolicarum litterarum, de quibus supra fit mencio de verbo ad verbum sub hac forma: - No. CCCXXXI. - Item anno indiccione et pontificatu, quibus supra, Martis die, undecima mensis Februarii supra scripti, hora terciarum in monasterio Kamencz Cisterciensis ordinis Wratislaviensis diocesis ac in stuba infirmarie monasterii eiusdem in mei Mathie de Jelcz notarii publici infrascripti et testium subscriptorum presencia, constituti personaliter venerabilis pater et religiosi viri, dominus Cristoforus abbas, Nicolaus de Othmuchow prior, Nicolaus de Frankinsteyn subprior, Petrus de Bunczlawicz celerarius, Wenczeslaus de Glacz coquinarius, Georgius de Cruczeburg portarius, Jacobus de Frankinsteyn magister conversorum, Johannes de Nymptsch bursarius, Nicolaus Keppicz et Henricus Smalkeze, fratres professi eiusdem monasterii in Kamencz, ipsorum ac aliorum fratrum tociusque conventus ipsius monasterii nominibus propter subscriptam constitucionem faciendam, ad sonum campane more solito capitulariter congregati, ratificantes primitus omnes et singulos actus per scientificum virum, magistrum Petrum Wartinberg advocatum causarum consistorii Wratislaviensis alias nomine ipsorum quomodolibet factos citra revocacionem aliorum suorum sindicorum et procuratorum tam in Romana curia, quam extra ubilibet constitutorum, quos per huiusmodi constitucionem non intendebant quoquomodo revocare, nisi de revocacione ipsa specialem et expressam fecerint mencionem melioribus modo, via, iure, causa et forma, quibus efficacius fieri potuit et debuit, potest et debet, fecerunt, constituerunt, creaverunt et solemniter ordinaverunt prefatum magistrum Petrum Wartinberg ibidem presentem et onus subscripti mandati in se sponte suscipientem in ipsorum ac tocius conventus dicti monasterii verum et legittimum sindicum et procuratorem, actorem, factorem, negotiorumque gestorem et nunccium specialem, dantes et concedentes eidem sindico et procuratori plenum et speciale mandatum, liberam et commodam potestatem ad presentandum nomine ipsorum et tocius conventus predicti monasterii in Kamencz litteras apostolicas sanctissimi in Cristo patris et domini, domini Martini divina providencia pape quinti supradicti, super incorporacione et unione ecclesie parrochialis in Byczano predicte Wratislaviensis diocesis cum omnibus iuribus et pertinenciis suis eidem monasterio in Kamencz perpetuo facienda per dictum dominum nostrum papam graciose concessas venerabili patri domino . . abbati monasterii in Heynrichaw Cisterciensis ordinis dicte Wratislaviensis diocesis commissario, et executori unico earundem litterarum apostolicarum per eundem dominum nostrum papam specialiter deputato ipsumque dominum abbatem commissarium et executorem vigore et auctoritate predictarum litterarum apostolicarum monendi et requirendi, ut ad execucionem earundem litterarum apostolicarum iuxta ipsarum continenciam atque formam procedat citacionesque necessarias et oportunas contra et adversus reverendum in Christo patrem et dominum, dominum Conradum episcopum Wratislaviensem tamquam diocesanum loci ae discretum virum, dominum Paulum Hotczinplocz plebanum sive rectorem dicte parochialis ecclesie in Byczano, necnon omnes alios et singulos sua communiter vel divisim interesse putantes eciam per edictum publicum dari et decerni petendum super huiusmodi quoque incorporacione et unione ipsius ecclesie in Byczano ponendum et articulandum, testes super eisdem posicionibus et articulis inducendos ipsosque recipi et admitti petendum, sentenciam super huiusmodi incorporacione et unione ipsius ecclesie ferri petendum et audiendum, protestaciones quascumque utiles et necessarias faciendum, necnon a quocumque gravamine illato vel inferendo comminato vel comminando occasione premissorum appellandum, appellacionem vel appellacione interponendum, intimandum, insinuandum et prosequendum et generaliter omnia alia et singula faciendum, gerendum, exercendum et procurandum, que in premissis et circa premissa omnia et singula necessaria fuerint seu quomodolibet oportuna, et que ipsimet constituentes facerent, exercerent et procurarent seu facere, exercere et procurare possent, si premissis omnibus et singulis interessent, eciam si mandatum exigant magis speciale, promittentes michi notario publico pre et infrascripto dicti constituendum solemni stipulacione ratum, gratum atque firmum perpetuo habiturum, quidquid per dictum ipsorum sindicum et procuratorem actum, factum, gestum seu procuratum fuerit in premissis vel aliquo premissorum; volentesque predictum ipsorum sindicum et procuratorem relevari et relevantes ab omni onere satisdandi sub ipsorum bonorum omnium mobilium et imobilium obligacione et ypotheca. Super quibus omnibus et singulis premissis supranominati constituentes per me notarium publicum pre et infrascriptum ipsis fieri et confici pecierunt unum vel plura publicum vel publica instrumentum seu instrumenta. Acta sunt hec ut supra; presentibus ibidem providis viris: Nicolao Grawpe de Pilcz et Urbano sculteto in Schrom familiaribus supradicti domini Cristofori abbatis, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis. Item anno, indictione et pontificatu, quibus supra, Jovis die tredecima mensis Februarii supradicti, hora terciarum, in monasterio Heynrichaw Cisterciensis ordinis Wratislaviensis diocesis ac in stuba abbaciali eiusdem monasterii venerabili patre, domino Nicolao de Brega abbate monasterii predicti, commissario et executore iudicio ad infrascripta pro tribunali sedente comparavit coram eo supradictus magister Petrus Wartinberg sindicus et procurator nomine sindicatus et procuratorio, quo supra, quandam citacionem in papiro scriptam infrascripti tenoris ab eodem domino Nicolao de Brega abbate, commissario et execatore decretam et emanatam, duobus sigillis, uno videlicet eiusdem domini Nicolai de Brega abbatis, commissarii et executoris, magno oblonge figure de cera omnino viridi, alio vero parvo orbicularis sive sperice figure de cera omnino communi, certi executoris in ipsa citacione deputati a tergo in signum execucionis eiusdem citacionis facte appressam, sigillatam et iuxta morem et consuetudinem civitatis et diocesis . . Wratislaviensis debite executam coram dicto domino Nicolao de Brega abbate, commissario et executore legendam obtulit et produxit. Quaquidem citacione per me Mathiam de Jelcz notarium publicum presentisque commissionis et execucionis negocii scribam pre et infrascriptum de mandato predicti domini Nicolai de Brega abbatis, commissarii et executoris publice alta et intelligibili voce lecta, prefatus magister Petrus Wartinberg sindicus et procurator nomine, quo supra, sindicatus et procuratorio predictorum citatorum in ipsa citacione contentorum et non comparencium nec contra prescriptas litteras apostolicas iuxta presentis termini exigenciam excipere seu dicere curancium et cuiuslibet eorum contumaciam accusavit, ipsosque, quo ad actum huiusmodi, contumaces reputari et in ipsorum contumaciam ad ulteriora in presentis commissionis et execucionis negocio fore et esse procedendum pronuncciari cum debita iuris instancia supplicavit. Et tunc prefatus dominus Nicolaus de Berga abbas, commissarius et executor predictos citatos et non comparentes et quemlibet eorum, quo ad actum huiusmodi, quem terminus ipse requirebat, reputavit et pronuncciavit, prout erat merito, contumaces et in ipsorum contumaciam pronuncciavit in huiusmodi commissionis et execucionis negocio ad ulteriora fore et esse procedendum. Quo facto illico et incontinenti memoratus magister Petrus Wartinberg sindicus et procurator nomine, quo supra, sindicatus et procuratorio nonnullos posiciones et articulos infrascripti tenoris in contumaciam dictorum citatorum et non comparencium ibidem, obtulit et iudicaliter produxit. Quibusquidem posicionibus et articulis sic, ut premittitur, oblatis et productis quandam citacionem testium ad probandum eosdem in papiro scriptam subscripti tenoris a prelibato domino Nicolao de Brega abbate, commissario et executore decretam et emanatam, duobus sigillis, uno videlicet eiusdem domini Nicolai de Brega abbatis, commissarii et executoris, magno oblonge figure de cera omnino viridi et alio parvo rotunde sive sperice figure de cera communi certi executoris in ipsa citacione deputati in signum execucionis facte a tergo appresso, sigillatam et secundum morem et consuetudinem civitatis et diocesis Wratislaviensis debite executam coram prefato domino Nicolao de Brega abbate, commissario et executore legendam iudicialiter dedit, obtulit et produxit. Quaquidem citacione de mandato eiusdem domini Nicolai de Brega abbatis, commissarii et executoris per me Mathiam de Jelcz notarium publicum huiusmodi commissionis et execucionis negocii scribam pre et infrascriptum publice alta et intelligibili voce lecta, comparunt discreti et religiosus viri, domini Bartholomeus plebanus in Jawirnik, Nicolaus Raczman altarista in Hertwigiswalde et frater Georgius portarius testes citati; quibus comparentibus predictus magister Petrus Wartinberg sindicus et procurator nomine, quo supra, sindicatus et procuratorio religiosum et providos viros fratrem Maternum de Glacz cantorem, professum predicti monasterii in Kamencz, Mathiam Schrom tabernatorem et Stephanum Schrom ipsius filium scultetum in Byczano ibidem in testes iudicialiter apprehendit. Quiquidem testes citati et apprehensi ad mandatum dicti domini Nicolai de Brega abbatis, commissarii et executoris de veritate dicenda in contumaciam partis ex adverso principalis ad hoc specialiter evocate in forma solita et consueta prestiterunt iuramenta. Post quod mox et immediate sepefatus magister Petrus Wartinberg sindicatus et procuratorio, quo supra, nomine per dictum dominum Nicolaum de Brega abbatem, commissarium et executorem examen testium supranominatorum michi Mathie de Jelcz notario publico scribeque presentis commissionis et execucionis negocii pre et infrascripto in contumaciam partis committi instanter petivit et supplicavit. Et tunc prefatus dominus Nicolaus de Berga abbas, commissarius et executor, examen eorundem testium, quorum attestaciones sive dicta inferius sunt inserta, per omnia, prout petebatur, duxit committendum et cum effectu commisit; presentibus ibidem religioso et providis viris: fratre Casparo priore ordinis Augustinensis in Grotkaw Wratislaviensis diocesis, Jenkone Bohemo et Nicolao Morche familiaribus supradicti domini Nicolai de Brega abbatis, commissarii et executoris testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.
Secuntur tenores productorum, de quibus supra fit mentio, per ordinem et primo citacionis ad dicendum contra litteras apostolicas, tenor de verbo ad verbum sub hac forma:
Nicolaus de Brega miseracione divina abbas monasterii in Heynrichaw ordinis Cisterciensis Wratislaviensis diocesis, commissarius et executor ad infrascripta a sede apostolica specialiter deputatus, universis et singulis ecclesiarum parrochialium rectoribus et locatenentibus eorundem ceterisque presbiteris, curatis et non curatis, per et infra civitatem et diocesim Wratislaviensem ubilibet constitutis, ad quem vel ad quos presentes perveniunt seu qui presentibus fueritis requisiti seu fuerit requisitus, salutem in domino, et nostris huiusmodi ymmo verius apostolicis firmiter et humiliter obedire mandatis. De litteris apostolicis sanctissimi in Cristo patris et domini nostri, domini Martini divina providencia pape quinti, ipsius vera bulla plumbea cum cordula canapi more Romane curie impendenti, bullatis salvis, sanis et integris omnique prorsus vicio et suspicione carentibus nobis pro parte venerabilis et religiosorum virorum, domini abbatis et conventus monasterii in Kamencz eiusdem Cisterciensis ordinis principalium in eisdem litteris apostolicis principaliter nominatorum presentatis et per nos cum ea, qua decuit, reverencia receptis vobis et cuilibet vestrum, cum necesse fuerit, fidem plenariam faciemus loco et tempore oportunis requisiti. Quarum quidem litterarum apostolicarum auctoritate et vigore vobis dominis supradictis et cuilibet vestrum insolidum in virtute sancte obediencie et sub excommunicacionis pena, quam in vos et vestrum quemlibet trium dierum canonica monicione premissa ferimus in hiis scriptis, nisi feceritis, que mandamus, districte precipiendo mandantes, quatinus vos et quilibet vestrum, qui, ut premittitur, presentibus fueritis requisiti seu fuerit requisitus, uno edicto pro tribus efficaciter et peremptorie ad nostram citetis presenciam reverendum in Christo patrem et dominum, dominum Conradum episcopum Wratislaviensem ac discretum virum, dominum Paulum Hotczinplocz plebanum sive rectorem ecclesie parrochialis in Byczano Wratislaviensis diocesis omnesque alios et singulos sua communiter vel divisim interesse putantes ubicunque ipsorum et cuiuslibet eorum presenciam comode habere potueritis personalem; alioquin huiusmodi nostre citacionis in dicta ecclesia in Byczano et alibi, ubi opus fuerit, tempore divinorum, dum maior populi multitudo afiuerit, publicetis edictum, ut ad ipsorum et cuiuslibet eorum noticiam verisimiliter perveniat et ne de huiusmodi execucionis ignoranciam allegare valeant aliqualem, quos et nos citamus legittime per presentes, ut coram nobis proxima feria quinta ante nunc instans festum beati Valentini martiris in monasterio nostro predicto compareant et quilibet eorum compareat legittime hora terciarum ad dicendum et excipiendum contra predictas litteras apostolicas, quidquid contra easdem dicere seu excipere voluerint seu potuerint verbo vel in scriptis et alias prefatis venerabili et religiosis domino abbati et conventui monasterii in Kamencz de iusticia responsuri, acturi, facturi, audituri et recepturi, quidquid ordo iuris dictaverit atque racionis; et nichilominus ad videndum et audiendum per nos predictam ecclesiam parrochialem in Byczano cum omnibus iuribus et pertinenciis suis prenominato monasterio in Kamencz auctoritate apostolica nobis in hac parte commissa imperpetuum incorporare, unire et annectere iuxta dictarum litterarum apostolicarum continenciam et tenorem vel ad dicendum et opponendum tamen racionabilem, si quam dicere vel opponere potuerint verbo vel in scriptis, quare premissa fieri non debeant; alioquin extunc, quod iustum fuerit dante domino faciemus ipsorum contumacia seu absencia non obstante. Datum in monasterio Heynrichaw die decima mensis Februarii anno domini millesimo quadringentesimo vicesimo septimo, nostro sub sigillo. In signum execucionis vestre, qui presentes executi fueritis per vestras scripturas et sigillorum vestrorum appressionem ad presentes nos reddatis certiores. A tergo vero prescripte citacionis quedam alia scriptura in signum execucionis eiusdem citacionis facte scripture ipsius citacionis omnino dissimilis et diversa scripta apparebat per omnia in hec verba: Ego Augustinus plebanus in Heynrichsdorff executus sum presens mandatum, quo ad dominum episcopum in opido Strelin personaliter inventum, sed quo ad dominum Paulum de Hotczinplocz omnesque alios et singulos sua communiter vel divisim putantes interesse, in ecclesia parrochiali in Byczano per publicum edictum, die XI. mensis Februarii. Deinde tenor posicionum et articulorum, de quibus supra fit mencio, sequitur de verbo ad verbum sub hoc modo: Ad probandum unionem et incorporacionem ecclesie parrochialis in Byczano Wratislaviensis diocesis de iure patronatus . . abbatis et conventus monasterii in Kamencz ordinis Cisterciensis eiusdem diocesis cum omnibus iuribus et pertinenciis suis utilem et necessariam ipsi monasterio presertim ex causis infrascriptis a santissimo in Christo patre domino, domino Martino papa quinto anno pontificatus sui nono, graciose concessam et imperpetuum per ipsum monasterium eandem ecclesiam parrochialem in Byczano habendam et possidendam, vacantem per cessum vel decessum discreti viri, domini Pauli de Hotczinplocz vel alias quomodocunque ipsam ecclesiam dimittente, eiusdem ecclesie rectorem, procurator nomine procuratorio venerabilis patris et domini Christofori abbatis et conventus monasterii in Kamencz prefatorum summarie et de plano et absque indagine iudiciali pro informacione venerabilis patris domini, domini Nicolai abbatis monasterii in Heynrichaw diocesis Wratislaviensis supradicte, commissarii et executoris ad infrascripta a sede apostolica, ut premittitur, specialiter deputati, dat, facit et offert posiciones et articulos subscriptos coniunctim et divisim, petens eosdem ad probandum admitti, non astringens se ad probandum superflua, sed dumtaxat, que sibi pro intencione sua sufficere videbuntur. In primis probare intendit, quod a decem XX. XXX. XL. L. LX. LXX. LXXX. nonaginta et centum annis citra et ultra et a tanto tempore, cuius contrarium in memoria hominum non existit, fuit in provincia Gneznensi et est hodie quedam civitas Wratislaviensis communiter nunccupata, habens ecclesiam kathedralem, sedem episcopalem et episcopum, salvis vacacionibus pro tempore certam et latam diocesim, fuitque a dictis temporibus et esse consuevit et est hodie quoddam monasterium Kamencz Cisterciensis ordinis dicte diocesis Wratislaviensis per abbatem sub regulari observancia regi et gubernari consuetum, communiter nunccupatum et appellatum; quod est verum, publicum et manifestum. Item ponit, quod nuper fidei christiane emuli et christiani nominis persecutores et ingentis heresis defensores in regno Bohemie post diversos insultus et invasiones contra ipsum monasterium in Kamencz factos et perpetratos, factas et perpetratas, cum magna potencia ipsum monasterium intrantes et violenter libros et alias res et bona ipsius monasterii, et unum ex eiusdem monasterii monachis pro utili custodia et conservacione deputato, per ignis voraginem consumarunt, aliis monachis inibi graviter vulneratis, quod est verum, publicum et manifestum. Item ponit, quod predicti christiane fidei persecutores dictum monasterium omni sua provisione pro sustentacione abbatis et monachorum spoliarunt et in predam asportarunt, quod est verum. Item ponit, quod dictum monasterium propter crebras inundaciones aquarum in partibus suis, quibus situatum est, multa incomoda et afficciones patitur, quod est verum, publicum et manifestum. Item ponit, quod monasterium supradictum propter gravem et onerosam hospitalitatem tam nobilium, quam aliarum personarum quotidianam confluencium in suis facultatibus suppressum est et depauperatum intantum, quod abbas et monachi conventus, qui sexaginta in numero esse noscuntur sustentati, hospitalitatem solitam ac alia incumbencia onera nequeunt comode supportare, quod est verum, publicum et manifestum. Item ponit, quod valor annuus fructuum, reddituum et proventuum dicti monasterii in Kamencz summam ducentarum marcarum argenti, ecclesie vero parrochialis in Byczano decem marcarum secundum communem extimacionem non excedunt. Item ponit, quod de premissis omnibus et singulis est publica vox et fama. Petit ergo procurator nomine procuratorio dictorum venerabilis patris domini, domini abbatis et conventus in Kamencz ordinis Cisterciensis Wratislaviensis diocesis per vos venerabilem patrem, dominum Nicolaum abbatem in Heynrichaw ordinis et diocesis predictorum, commissarium et executorem per sedem apostolicam deputatum pronuncciari, decerni et declarari, dictam ecclesiam parrochialem in Byczano cum omnibus iuribus et pertinenciis suis monasterio in Kamencz perpetuo incorporandam, uniendam et annectandam fore, incorporari, uniri et annecti debere, per cessionem vel decessum vel quamcunque dimissionem domini Pauli de Hotczinplocz eiusdem ecclesie rectoris vacantem, quodque abbas et conventus monasterii in Kamencz possessionem ipsius ecclesie corporalem auctoritate propria nullius super hoc requisita licencia apprehendere, et fructus, redditus et proventus percipere et in usus suos beneplacitos convertere debeant, ipsamque ecclesiam per ydoneum monachum eiusdem monasterii et ordinis pro tempore ad nutum eorumdem abbatis et conventus, qui parrochianorum ipsius ecclesie curam gerat, ponant et ammoveant, et illi deserviat in divinis libere et laudabiliter gubernat et nichilominus abbas et conventus post assecucionem ecclesie predicte pro illa iura episcopalia solvant et alia incumbencia onera cum effectu supportando.
Demum sequitur tenor citacionis testium, de qua supra fit mencio, de verbo ad verbum in hec verba:
Nicolaus de Brega miseracione divina abbas monasterii in Heynrichaw ordinis Cisterciensis Wratislaviensis diocesis commissarius et executor ad infrascripta a sede apostolica specialiter deputatus, universis et singulis ecclesiarum parrochialium rectoribus et locatenentibus eorundem ceterisque presbiteris, curatis et non curatis per et infra civitatem et diocesim Wratislaviensem ubilibet constitutis, qui presentibus fuerint requisiti, vel fuerit requisitus, salutem in domino et mandatis nostris huiusmodi ymmo verius apostolicis firmiter et humiliter obedire. De litteris apostolicis sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Martini, divina providencia pape quinti, ipsius vera bulla plumbea cum cordula canapi more Romane curie impendente bullatis, salvis, sanis et integris omnique prorsus vicio et suspicione carentibus, nobis pro parte venerabilis et religiosorum virorum, domini abbatis et conventus monasterii in Kamencz eiusdem Cisterciensis ordinis presentatis et per nos cum ea, qua decuit, reverencia receptis, vobis et cuilibet vestrum si necesse fuerit, fidem plenariam faciemus requisiti loco et tempore oportunis.
Quarumquidem litterarum apostolicarum auctoritate et vigore vobis dominis supradictis et cuilibet vestrum insolidum in virtute sancte obediencie et sub excommunicacionis pena, quam in vos et quemlibet vestrum trium dierum canonica monicione premissa ferimus in hiis scriptis, nisi feceris, que mandamus, districte precipiendo mandantes, quatenus uno edicto pro tribus efficaciter et peremptorie citetis ad nostram presenciam discretos et religiosos viros, dominos Bartholomeum plebanum in Jawirnik et Nicolaum Raczman altaristam in Hertwigiswalde et fratrem Georgium portarium, professum dicti monasterii in Kamencz, necnon validum et honestum viros Wolfhardum de Rachenaw heredem in Hertwigiswalde armigerum Wratislaviensis diocesis predicte et Nicolaum Gosczicz consulem in opido Paczkaw, quas et nos eciam citamus per presentes, ut coram nobis proxima feria quinta ante nunc instans festum beati Valentini martiris compareant, hora terciarum perhibituri in causa vertente inter prenominatos venerabilem et religiosos viros, dominum abbatem et conventum monasterii in Kamencz ex una, et discretum virum dominum Paulum de Hotczinplocz plebanum sive rectorem ecclesie parrochialis in Byczano, de et super incorporacione et unione eiusdem ecclesie in Byczano predicto monasterio in Kamencz facienda parte ex altera, testimonium veritatis. Et nichilominus vos et quilibet vestrum, qui, ut prefertur, fueritis requisiti vel fuerit requisitus, citare curetis dictum dominum Paulum, si ipsius presenciam comode habere poteritis, alioquin huiusmodi nostre citacionis in dicta ecclesia in Byczano tempore divinorum, dum maior populi affuerit multitudo, publicetis edictum, ut ad ipsius omniumque aliorum sua communiter vel divisim interesse putantium verisimiliter valeat pervenire, ut coram nobis die, hora et loco premissis compareat, ad videndum indici, recipi et iurare testes supranominatos coram nobis inducendos, alioquin et tunc, quod iustum fuerit, dante domino faciemus contumacia vel absencia ipsius non obstante. Datum Heynrichaw die decima mensis Februarii anno domini millesimo quadringentesimo vicesimo septimo nostro sub sigillo. In signum execucionis vestre vos et quilibet vestrum, qui presentes executi fueritis, per scripturas vestras et sigillorum vestrorum ad presentes appensione nos reddatis certiores. Subtus vero in margine citacionis prescripte quedam alia scriptura in signum execucionis eiusdem citacionis facte scripture ipsius citacionis omnino dissimilis scripta erat per omnia sub hiis verbis: Ego Augustinus plebanus in Heynrichsdorff executus sum presens mandatum, quo ad testes personaliter inventos, sed quo ad dominum Paulum de Hotczinplocz in ecclesia parrochiali in Byczano per publicum edictum die XI. mensis Februarii.
Postremo tenores attestacionum sive dicta testium de verbo ad verbum, de quibus supra fit mencio, secuntur sub hiis verbis: In nomine domini amen. Subscripti testes pro parte venerabilis patris et religiosorum virorum, domini abbatis et conventus monasterii in Kamencz ordinis Cisterciensis Wratislaviensis diocesis contra et adversus discretum virum, dominum Paulum de Hotczinplocz plebanum sive rectorem ecclesia parrochialis in Byczano eiusdem Wratislaviensis diocesis de et super unione et incorporacione dicte ecclesie in Byczano dicto domino abbati seu monasterio in Kamencz per venerabilem virum, dominum Nicolaum de Berga abbatem monasterii in Heynrichaw, commissarium et executorem per sedem apostolicam specialiter deputatum facienda sunt inducti et per me Mathiam de Jelcz notarium publicum de singulari commissione dicti domini Nicolai . . abbatis, commissarii et executoris diligenter examinati. Quiquidem testes de anno domini millesimo quadringentesimo vicesimo septimo die XIII. mensis Februarii in forma iure solita et consueta de veritate in huiusmodi causa dicenda prestiterunt iuramenta:
Discretus vir, dominus Nicolaus Raczman, altarista in Hertwigiswalde, testis primus pro parte, qua supra, inductus, interrogatus primo circa generalia interrogatoria, respondit et dicit, se esse etatis XLII. annorum, non est aliqua censura ecclesiastica ligatus, non informatus nec collocutus, non est alicuius partis consanguineus, affinis nec inimicus deponitque omnibus illicitis postergatis et favet iuste parti de victoria et triumpho cause presentis.
Perlecto testi articulo primo, qui sic incipit: In primis probare intendit, quod a XXX. XL. L. LX. LXXX., nonaginta et centum annis etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, salvo eo, quod testis a tot annis non memoratur causam sciencie sue assignans talem, videlicet, quia testis memoratur, ante XXX. annos dictam civitatem Wratislaviensem et ipsam cathedralem ecclesiam ibidem et eciam ipsum monasterium in Kamencz esse et fuisse in provincia Gnecznensi constituta et scit premissa ex eo, quia testis sepissime in eisdem civitate, ecclesia et monasterio fuit constitutus et ipsorum situm a dictis XXX. annis et ante bene novit et noscit.
Perlecto testi articulo secundo, qui sic incipit: Item ponit, quod nuper fidei christiane emuli etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, causam sciencie sue reddens talem, quia testis immediate sequenti die ad dictum monasterium venit et ibidem vidit, quod dicti christiani nominis persecutores libros et alias res et bona ipsius monasterii cum dormitorio et unum ex dicti monasterii monachis per ignis voraginem consumarunt et nonnullos monachos ibidem graviter vulneraverunt, quos ipse testis vidit in Frankinstein iacere in hospicio per aliqua tempora propter curam cirorii.
Perlecto testi articulo tercio, qui sic incipit: Item ponit, quod predicti fidei christiane persecutores etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, causam sue sciencie allegans talem, quia testis de castro Jawirnik vidit ipsos emulos christiane fidei equos, vaccas, stamina pannorum, lectisternia et alias res dicti monasterii prope dictum castrum Jawirnik in predam pellere et ducere, quibus ipsum monasterium et bona ipsius nequiter spoliaverunt, sic quod abbas, monasterium et monachi omni eorum sustentacione per ipsos emulos fuerunt privati.
Perlecto testi articulo quarto, qui sic incipit: Item ponit, quod dictum monasterium propter crebras inundaciones aquarum etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, causam sui dicti assignans talem, quia testis scit in vera rei veritate, quod ipsum monasterium propter crebras aquarum inundaciones multa incomoda, dampna et afflicciones patitur in agris, ripis, segetibus et structuris, quasi singulis annis. Et dicit testis, quod vice talis inundacio et abundancia, aquarum ad dictum monasterium venit, quod eciam murus ipsius monasterii paciebatur runiam et in ecclesia et ipsius ambitu navigarunt nec aliquod comodum in terra situatum siccum permansit.
Perlecto testi articulo quinto, qui sic incipit: Item ponit, quod monasterium supradictum propter gravem et onerosam hospitalitatem etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, causam sciencie sue talem allegans, quia testis scit pro certo, quod ipsum monasterium propter gravem et onerosam hospitalitatem ducum, baronum, militum, nobilium ac aliarum personarum ad ipsum monasterium cottidie confluencium in suis facultatibus est suppressum et depauperatum intantum, quod ipsi abbas et conventus solitam hospitalitatem ac alia incumbencia onera nequeunt comode supportare; ymmo testis dicit, se scire pro vero, quod propter premissam hospitalitatem ipsum monasterium diversis creditis est involutum; sed de certo numero monachorum testi omnino non constat.
Perlecto testi articulo sexto, qui sic incipit: Item ponit, quod valor annuus fructus, reddituum et proventuum etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, sibi de ipso articulo non constare, salvo tamen eo, quod testis contenta in articulo sepius in communi fama audivit.
Perlecto testi articalo ultimo de fama, qui sic incipit: Item ponit, quod de premissis omnibus etc. Circa, quem interrogatus respondit et dicit, quod de suis depositis in Frankinsteinensi, Glacensi et Monsterbergensi territoriis est publica vox et fama.
Discretus vir dominus Bartholomeus, plebanus in Jawirnik, testis secundus pro parte, qua supra, productus, interrogatus primo circa generalia interrogatoria respondit et dicit, se esse etatis, ut credit, trigintasex annorum, non est ab ingressu ecclesie suspensus nec aliqua censura ecclesiastica ligatus, non informatus nec collocutus, non est alicuius partis consanguineus, affinis nec inimicus et deponit omnibus illicitis semotis favetque iuste parti de huiusmodi cause obtentu et triumpho.
Perlecto testi articulo primo, qui sic incipit: In primis probare intendit, quod a X. XX. XXX. XL. L. LX. LXX. LXXX. nonaginta et centum annis etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, causam sciencie sue reddens talem, quia testis sepissime fuit in ipsa civitate Wratislaviensi et ibidem per nonnullos annos stetit ut pedagogus, ac eciam in monasterio Kamencz et ex isto scit testis, quod ipsa civitas Wrat. habet ecclesiam cathedralem et episcopum pro tempore per omnia, quemadmodum deducitur in ipso articulo, ymmo testis memoratur contenta in articulo ante viginti septem annos, quod eciam in toto diocesi Wratislaviensi et provincia Gneznensi est publicum et manifestum. Perlecto testi articulo secundo, qui sic incipit: Item ponit, quod nuper fidei christiane emuli etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, causam sciencie sue reddens talem, quia testis vidit huiusmodi libros et alias res et bona ipsius monasterii et specialiter quendam fratrem eiusdem monasterii per ignis vor aginem consumptos per emulos christiane fidei Hussitas et nonnullos fratres monachos ibidem in monasterio graviter vulneratos fuisse, et scit testis pro certo, quod dicti dominus abbas et conventus protunc fuerunt in mille marcis grossorum dampnificati.
Perlecto testi articulo tercio, qui sic incipit: Item ponit, quod predicti fidei christiane persecutores etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, quia testis scit in vera rei veritate, quod ipsi christiane fidei persecutores dictum monasterium omni provisione, videlicet equis, staminibus pannorum, plumalibus, lectisterniis, capis et aliis diversis rebus per eos in dicto monasterio repertis temere spoliaverunt et in predaram asportaverunt.
Perlecto testi articulo quarto, qui sic incipit: Item ponit, quod dictum monasterium propter crebras inundaciones aquarum etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, quia testis scit ex certa sciencia, quod dictum monasterium propter crebras inundaciones aquarum in partibus suis, quibus situatum est, multa patitur incomoda et magna dampna percipit in structuris, ripis, agris et segetibus atque frumentis.
Perlecto testi articulo quinto, qui sic incipit: Item ponit, quod monasterium supradictum propter gravem et onerosam hospitalitatem etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, quia testis scit in vera rei veritate, quod ipsum monasterium propter gravem et onerosam hospitalitatem ducum, baronum, militum et aliorum nobilium et personarum aliarum cottidie confluencium in suis facultatibus et suppressum et depauperatum, adeo, quod abbas et conventus solitam hospitalitatem et onera incumbencia nequeunt comode supportare; et scit testis pro certo, quod ipsum monasterium propter huiusmodi gravem hospitalitatem diversis et multis creditis est involutum.
Perlecto testi articulo sexto, qui sic incipit: Item ponit, quod valor annuus fructuum, reddituum et proventuum etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, sibi de ipso articulo non constare, nisi quod testis contenta ipsius articuli sepius famare audivit in communi volante fama. Perlecto testi articulo de fama, qui sic incipit: Item ponit, quod de premissis omnibus etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, quod de ipsius deposito in Frankinsteinensi, Paczkoviensi, Glaczensi et Monstirbergensi territoriis est publica vox et fama.
Religiosus vir frater Georgius portarius professus monasterii in Kamencz testis tercius pro parte, ut supra, inductus, interrogatus primo circa generalia interrogatoria, respondit et dicit, se habere in etate ultra sexaginta annos, non est aliqua censura ecclesiastica ligatus, non informatus, non collocutus, nec est partis, contra quam inducitur, inimicus, et deponit omnibus illicitis seclusis favendo iuste parti de huiusmodi cause victoria et triumpho.
Perlecto testi articulo primo, qui sic incipit: In primis probare intendit, quod a X. XX. XXX. XL. L. LX. LXX. LXXX. nonaginta et centum annis etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, causam sciencie sue allegans talem, quia testis ante quinquaginta annos memoratur, contenta im articulo ita fore, fuisse et esse per omnia, sicuti in ipso deducuntur, nam in ipsa civitate Wratislaviensi sepissime fuit constitutus propter varia et diversa negocia.
Perlecto testi articulo secundo, qui sic incipit: ltem ponit, quod nuper fidei christiane emuli etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, causam sciencie sue assignans talem, quia testis presens fuit et vidit, quod dicti emuli fidei christiane ipsum monasterium cum potencia intraverunt et violenter libros, res et bona ipsius monasterii et unum ex eiusdem monasterii monachis, videlicet fratrem Nicolaum Paczkaw, bone memorie, pro utili custodia et conservacione deputatum per ignis voraginem consumaverunt et fratres Maternum de Glacz, Nicolaum Klepper et Petrum de Habilswerde conversum dicti monasterii graviter vulneraverunt. Perlecto testi articulo tercio, qui sic incipit: Item ponit, quod predicti fidei christiane persecutores etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, causam sciencie sue allegans, quia testis presens fuit, et stans super testudine ecclesie ipsius monasterii vidit, quod ipsi christiane fidei emuli dictum monasterium omni sua provisione pro sustentacione abbatis et conventus necessaria, videlicet equis, vaccis, staminibus pannorum, plumalibus, lecti sterniis capis et diversis aliis rebus per eos in monasterio receptis, temere spoliaverunt et in predam asportaverunt. Perlecto testi articulo quarto, qui sic incipit: Item ponit, quod dictum monasterium propter crebras inundaciones aquarum etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, quia testis scit per experienciam, quod dictum monasterium quasi singulis annis propter inundacionem aquarum in partibus suis, quibus situatum est, multa incomoda et afflicciones patitur, utpote in ripis, agris, structuris, segetibus et frumentis.
Perlecto testi articulo quinto, qui sic incipit: Item ponit, quod monasterium supradictum propter gravem et onerosam hospitalitatem etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, quia scit testis ex certa sciencia et in vera rei veritate, quod nullum monasterium in Slezia eiusdem ordinis propter hospitalitatem ducum, baronum, militum et aliorum nobilium et personarum aliarum in suis facultatibus est suppresum et depauperatum sicut ipsum monasterium in Kamencz, quia scit pro vero, abbas et conventus ipsius monasterii in Kamencz, qui in numero sexaginta fore noscuntur, solitam hospitalitatem ac alia incumbencia onera nequeunt comode supportare, propter quod multis et diversis debitis ipsum monasterium est involutum.
Perlecto testi articulo sexto, qui sic incipit: Item ponit, quod valor annuus fructuum, reddituum et proventuum etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, sibi subscripta sane constare, videlicet, quod testis vidit et legit in tribus registris contribucionum episcopalium apud dominum Hermanum Borsnicz canonicum Wratislaviensis ecclesie tunc collectorem earundem contribucionum, cum ipse testis nomine predicti monasterii contribucionem sibi presentavit, quod valor annuus reddituum et proventuum monasterii ad summam centum et XXI. marcarum esset taxatus, et audivit a fratre Nicolao Keppiz rectore, seu qui regit ipsam ecclesiam in Byczano, quod valor ipsius ecclesie ad summam quindecim marcarum est taxatus. Perlecto testi articulo de fama, qui sic incipit: Item ponit, quod de premissis omnibus etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, quod de suis depositis apud suos contestes et in Frankinsteinensi, Paczkoviensi, Monstirbergensi et Glaczensi territoriis credit fore publicam vocem atque famam. Religiosus vir frater Maternus de Glacz professus monasterii in Kamencz testis quartus pro parte, ut supra, inductus, interrogatus primo circa generalia interrogatoria, respondit et dicit, se fore etatis, ut credit, triginta trium annorum, non est aliqua censura ecclesiastica ligatus, non informatus nec collocutus, non est partis, contra quam producitur, inimicus deponitque omnibus illicitis procul motis et favet iuste parti de huiusmodi cause victoria et triumpho.
Perlecto testi articulo primo, qui sic incipit: In primis probare intendit, quod a X. XX. XXX. XL. L. LX. LXX. LXXX. nonaginta et centum annis ctc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, causam sciencie sue assignans talem, salvo eo, quod testis a tot annis non recordatur, quia testis a tempore sue iuven(tut)utis memoratur contenta articuli ita per omnia fuisse, fore et esse, sicuti in ipso deducuntur et recordatur ante viginti sex annos.
Perlecto testi articulo secundo, qui sic incipit: Item ponit, quod nuper fidei christiane emuli etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, causam sciencic sue allegans talem, quia testis fuit presens et vidit, quod ipsi emuli fidei christiane et persecutores christiani nominis cum magna potencia ipsum monasterium intraverunt et violenter libros et alias res ac bona monasterii et signanter dormitorium et fratrem Nicolaum de Paczkaw pie memorie pro utili custodia et conservacione deputatum per ignis voraginem consumarunt et ipsum testem telo penetraverunt ac fratres Nicolaum Klepper et Petrum Schroter de Habelswerda conversos dicti monasterii graviter vulneraverunt.
Perlecto testi articulo tercio, qui sic incipit: Item ponit, quod predicti fidei christiane persecutores etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, causam sciencie sue assignans talem, quia testis presens fuit et vidit, quod dicti christiane fidei emuli et persecutores ipsum monasterium omni sua provisione pro sustentacione abbatis et conventus spoliaverunt et in predam asportaverunt, videlicct equos, vaccas, stamina pannorum, cappas, lectisternia, currus ac res alias per eos in dicto monasterio repertas.
Perlecto testi articulo quarto, qui sic incipit: Item ponit, quod dictum monasterium propter crebras inundaciones aquarum etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, quia testis scit in vera rei veritate, quod ipsum monasterium propter crebras inundaciones aquarum in partibus suis, quibus est situatum, multa incomoda et afflicciones patitur et diversa ac varia dampna in aggeres fluvii Nise et ipsius obstruccione, nec non ripis, agris, segetibus, structuris et frumentis percipit.
Perlecto testi articulo quinto, qui sic incipit: Item ponit, quod monasterium supradictum propter gravem et onerosam hospitalitatem etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, quia testis scit ex certa sciencia, quod ipsum monasterium propter onerosam et gravem hospitalitatem ducum, baronum, militum, militarium nobilium et personarum aliarum quasi singulis diebus confluencium in suis facultatibus est suppressum et depauperatum intantum, quod abbas et conventus, qui in numero fore noscuntur sexaginta, solitam hospitalitatem ac alia incumbencia onera nequeunt comode supportare, propter quod ipsum monasterium diversis debitis est involutum.
Perlecto testi articulo sexto, qui sic incipit: Item ponit, quod valor annuus fructuum, reddituum et proventuum etc. Circa quem interrogatus, respondit et dicit, sibi testi subscripta de ipso articulo constare, videlicet quod audivit a nonnullis senioribus fratribus ipsius monasterii, quod ipsi vidissent et legiissent registrum contribucionum episcopalium, in quo continetur, quod valor annuus fructuum, reddituum et proventuum monasterii in Kamencz ad summam centum et XXI. marcarum et ecclesie in Byczano ad XV. marcas esset taxatus. Perlecto testi articulo de fama, qui sic incipit: Item ponit, quod de premissis omnibus etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, quod de ipsius depositis apud suos contestes et plures utriusque sexus homines credit fore publicam vocem atque famam.
Providus vir Mathias Schrom tabernator in Byczano, testis quintus pro parte, qua supra, inductus, interrogatus primo circa generalia interrogatoria, respondit et dicit, se habere in bonis ducentas marcas grossorum Pragensium valentibus et in etate, ut credit, circa septuaginta annos, non est excommunicatus, non informatus nec collocutus cum aliquo de huiusmodi suo testimonio proferendo, nullius partis in huiusmodi est affinis, consanguineus nec inimicus nec deponit odio, prece, precio, amore, favore neque timore et favet iuste parti, de presentis cause victoria et triumpho.
Perlecto testi articulo primo, qui sic incipit: In primis probare intendit, quod a X. XX. XXX. XL. L. LX. LXX. LXXX. nonaginta et centum annis etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, causam sciencie sue reddens istam, quia testis ante quinquaginta annos recordatur et scit contenta in articulo fuisse, fore et esse per omnia, quemadmodum in ipso articulo sunt deducta, nam testis sepissime in civitate et ecclesia Wratislaviensi ac in monasterio fuit constitutus, sic, quod ipsorum bene scit situacionem.
Perlecto testi articulo secundo, qui sic incipit: Item ponit, quod nuper fidei christiane emuli etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, quia testis post ipsorum christiane fidei emulorum de dicto monasterio recessum eodem die ad ipsum monasterium venit et ibidem vidit, quod ipsi libros, res et bona ipsius monasterii et quendam fratrem pro utili custodia et conservacione deputatum per voraginem ignis consumaverunt et inibi nonnullos monachos graviter vulneraverunt.
Perlecto testi articulo tercio, qui sic incipit: Item ponit, quod predicti christiane fidei persecutores etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, quia testis vidit ipsos emulos christiane fidei de dicto monasterio spolium in predam raptum asportare et pellere, et scit in vera rei veritate, quod omnia, que in ipso monasterio reperierunt, utpote stamina pannorum, lectisternia, capas et vestimenta in curribus adduxerunt.
Perlecto testi articulo quarto, qui sic incipit: Item ponit, quod dictum monasterium propter crebras inundaciones aquarum etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, quia scit testis in vera rei veritate, quod ipsum monasterium magna dampna in structuris, ripis, agris, segetibus et frumentis per inundacionem aquarum suffert et patitur quasi singulis annis.
Perlecto testi articulo quinto, qui sic incipit: Item ponit, quod monasterium supradictum propter gravem et onerosam hospitalitatem etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, quia scit testis, pro certo et in vera rei veritate, quod ipsum monasterium propter gravem et onerosam hospitalitatem ducum, baronum, militum et nobilium ac aliarum personarum quotidie confluencium in ipsius facultatibus suppressum et depauperatum est in tantum, quod abbas et conventus, quorum magnus est numerus, solitam hospitalitatem ac alia onera incumbencia comode nequeunt supportare et nonmodicis involutum est debitis.
Perlecto testi articulo sexto, qui sic incipit: Item ponit, quod valor annuus fructuum, reddituum et proventuum etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, sibi de ipso articulo et ipsius contentis non constare. Perlecto testi articulo de fama, qui sic incipit: Item ponit, quod de premissis omnibus etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, quod de suis depositis in opidis et villis circumquaque monasterium iacentibus est publica vox et fama.
Providus vir Stephanus Schrom scultetus in Byczano, testis sextus pro parte, ut supra, inductus, interrogatus primo circa generalia interrogatoria respondit et dicit, se habere in bonis ultra quadraginta marcas grossorum Pragensium valentibus et in etate circa triginta annos, non est excommunicatus, non informatus nec collocutus cum aliquo super huiusmodi causa est consanguineus, affinis nec inimicus, non deponit odio, prece, precio, amore, favore nec timore et favet iuste parti de huiusmodi cause victoria et triumpho.
Perlecto testi articulo primo, qui sic incipit: In primis probare intendit, quod a X. XX. XXX. XL. L. LX. LXX. LXXX. nonaginta et centum annis etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, salvo eo, quod a tot annis non recordatur, causam sciencie assignans talem, quia testis a tempore iuventutis, videlicet ante viginti annos memoratur, contenta ipsius articuli ita fuisse, fore et esse per omnia, sicuti in ipso sunt deducta articulo, nam ipse testis bene scit situm civitatis et ecclesie Wratislaviensis et eciam monasterii Kamencz, quia sepius in eis constitutus fuit et erat.
Perlecto testi articulo secundo, qui incipit: Item ponit, quod nuper fidei christiane emuli etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, quia testis scit pro certo, quod ipsi emuli christiane fidei ipsum monasterium cum potencia intraverunt et violenter et libros, res ac bona ipsius monasterii et unum ex monachis pro utili custodia et conservacione deputatum per ignis voraginem consumarunt nonnullosque fratres dicti monasterii graviter vulneraverunt, et scit testis premissa ex eo, quia immediate ad dictum monasterium post necessum dictorum christiane fidei emulorum venit et premissa sic perpetrata invenit et vidit et ignem extinguere adiuvavit.
Perlecto testi articulo tercio, qui sic incipit: Item ponit, quod predicti christiane fidei persecutores etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, quia testis scit pro certo, quod ipsi emuli et persecutores christiani nominis dictum monasterium omni sua provisione pro sustentacione abbatis et conventus spoliaverunt et in predam de dicto monasterio asportaverunt, quod est manifestum.
Perlecto testi articulo quarto, qui sic incipit: Item ponit, quod dictum monasterium propter crebas inundaciones aquarum etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, ipsum articulum fore verum, qui(a) testis scit ex certa sciencia, quod inundaciones aquarum multa et varia ipsi monasterio inferunt dampna et incomoda in ripis, agris, segetibus et structuris, et dicit testis, quod quandoque in tanta habundancia venit aqua, quod eciam ipsius monasterii patitur ruinam et memoratur testis quadam vice, quod tanta inundacio fuit, quod fratres ipsius monasterii in ecclesia et in ambitu navigaverunt.
Perlecto testi articulo quinto, qui sic incipit: Item ponit, quod monasterium supradictum propter gravem et onerosam hospitalitatem etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit testis, ipsum articulum fore verum, quia testis scit pro certo, quod ipsum monasterium propter gravem et onerosam hospitalitatem in suis facultatibus est suppressum et depauperatum in tantum, quod abbas et conventus solitam hospitalitatem et alia incumbencia onera comode nequeunt supportare, et scit testis pro vero, quod ipsum monasterium pluribus debitis est involutum propter nimiam confluenciam ducum, baronum, militum, militarium et nobilium aliarumque personarum, quibus de omnibus necessariis oportet per ipsum monasterium providere.
Perlecto testi articulo sexto, qui sic incipit: Item ponit, quod valor annuus fructuum, reddituum et proventuum etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, sibi de ipso articulo non constare.
Perlecto testi articulo de fama, qui sic incipit: Item ponit, quod de premissis omnibus etc. Circa quem interrogatus respondit et dicit, quod de suis depositis in Frankinsteinensi, Glacensi, Monsterbergensi et Paczkowiensi territoriis est publica vox et fama.
Item anno, indiccione et pontificatu, quibus supra, Saturni die quinta decima mensis Februarii suprascripti hora terciarum in monasterio in Heynrichaw supradicto ac in stuba abbaciali monasterii eiusdem meique Mathie de Jelcz notarii publici presentisque commissionis et execucionis negocii scribe pre et infrascripti ac testium subscriptorum presencia, venerabili patre et domino Nicolao de Brega abbate, commissario et executore supradicto iudicio ad infrascripta pro tribunali sedente, comparuit coram eo supranominatus magister Petrus Wartinberg sindicus et procurator, nomine sindicatus et procuratorio, quo supra, quandam citacionem in papiro scriptam ab eodem domino Nicolao de Brega abbate, commissario et executore decretam et emanatam duobus sigillis, uno scilicet eiusdem domini Nicolai abbatis, commissarii et executoris, magno oblonge figure de cera omnino viridi a tergo, et alio parvo orbicularis sive sperice figure de cera omnino communi certi executoris in ipsa citacione deputati subtus ad faciem in margine in signum execucionis ipsius citacionis facte appressis sigillatam et iuxta morem et consuetudinem civitatis et diocesis Wratislaviensis debite executam, coram prenominato domino Nicolao abbate, commissario et executore legendam iudicialiter obtulit et produxit. Cuius citacionis tenor de verbo ad verbum sequitur per omnia et est talis: Nicolaus de Brega, miseracione divina abbas monasterii in Heynrichaw, ordinis Cisterciensis Wratislaviensis diocesis, commissarius et executor ad infrascripta a sede apostolica specialiter deputatus, discretis viris dominis universis et singulis ecclesiarum parrochialium rectoribus et locatenentibus eorundem ceterisque presbiteris curatis et non curatis per civitatem et diucesim Wratislaviensem ubilibet constitutis, ad quem vel ad quos presentes pervenerint seu qui presentibus fueritis vel fuerint requisitus seu requisiti, salutem in domino et mandatis nostris huiusmodi, ymmo verius apostolicis firmiter et humiliter obedire. Litteras apostolicas sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Martini divina providencia pape quinti ipsius vera bulla plumbea cum cordula canapi more Romane curie impendenti, bullatas, salvas, sanas et integras omnique prorsus vicio et suspicione carentes, nobis pro parte venerabilis et religiosorum, domini abbatis et conventus monasterii in Kamencz eiusdem ordinis Cisterciensis dicte Wratislaviensis diocesis presentatas, nos cum ea, qua decuit, reverencia noveritis recepisse, de quarum toto tenore vobis et cuilibet vestrum, cum necesse fuerit, fidem plenariam faciemus requisiti locci et tempore oportunis. Quarumquidem litterarum apostolicarum auctoritate et vigore vobis, dominis supradictis et cuilibet vestrum, in solidum in virtute sancte obediencie et sub excommunicacionis pena, quam in vos et vestrum quemlibet trium dierum canonica monicione premissa ferimus in hiis scriptis, nisi feceritis, que vobis in hac parte committimus et mandamus districte precipiendo mandantes, quatenus uno edicto pro tribus efficaciter et peremptorie ad nostram citetis presenciam, reverendum in Christo patrem et dominum, dominum Conradum episcopum Wratislaviensem nec non discretum virum, dominum Paulum de Hotczinplocz, plebanum sive rectorem ecclesie parrochialis in Byczano omnesque alios et singulos sua communiter vel divisim interesse putantes ubicunque ipsorum et cuiuslibet eorum presenciam habere potueritis personalem, alioquin nostre citacionis huiusmodi in dicta parrochiali ecclesia in Byczano et alibi, ubi opus fuerit tempore divinorum, dum maior populi multitudo affuerit, publicetis edictum, ut ad ipsorum et cuiuslibet eorum noticiam verisimiliter perveniat, et ne de huiusmodi execucione ignoranciam allegare valeant aliqualem, quos et nos citamus legittime per presentes, ut coram nobis proxima die Sabbati post nunc instans festum beati Valentini martiris compareant et quilibet eorum compareat legittime mane hora terciarum venerabili et religiosis viris, domino abbati et conventui monasterii in Kamencz supradictis, ad audiendum per nos ferri et promulgari sentenciam super unione et incorporacione dicte ecclesie in Byczano pro dicto monasterio in Kamencz facienda. Alioquin ex tunc, quod iustum fuerit, dante domino faciemus, ipsorum contumacia seu absencia non obstantibus. Datum in monasterio nostro Heynrichaw die 13. mensis Februarii anno domini millesimo quadringentesimo vicesimo septimo nostro sub sigillo. In signum execucionis, qui presentes executi fueritis, per vestras scripturas et sigillorum vestrorum appressionem nos reddatis cerciores. Subtus vero in margine citacionis prescripte quedam alia scriptura in signum execucionis eiusdem citacionis facte scripture ipsius citacionis omnino dissimilis scripta erat per omnia sub hiis verbis: Ego Augustinus plebanus in Heynrichsdorff executus sum presens mandatum, quo ad dominum episcopum in opido Strelin personaliter inventum, sed quo ad dominum Paulum de Hotczinplocz omnesque alios et singulos sua communiter vel divisim interesse putantes in ecclesia parrochiali in Byczano per publicum edictum.
Quaquidem citacionem per me Mathiam de Jelcz notarium publicum huiusmodique commissionis et execucionis negocii scribam pre et infrascriptum de mandato dicti domini Nicolai de Brega abbatis, commissarii et executoris publice alta et intelligibili voce lecta, prefatus magister Petrus Wartinberg sindicus et procurator, quo supra, sindicatus et procuratorio nomine reverendi in Christo patris et domini, domini Conradi episcopi Wratislaviensis nec non discreti viri, domini Pauli de Hotczinplocz plebani sive rectoris ecclesie in Byczano omniumque aliorum et singulorum sua communiter vel divisim interesse putantium citatorum et non comparencium contumaciter accusavit ipsosque, quo ad actum huiusmodi, quem terminus ipse requirebat, contumaces reputari et pronuncciari et in ipsorum et cuiuslibet eorum contumaces in huiusmodi commissionis et execucionis negocio sentenciam ferri et promulgari petivit et cum debita iuris instancia supplicavit. Quiquidem dominus Nicolaus de Brega abbas, commissarius et executor prescriptos citatos et non comparentes et quemlibet eorum, quo ad actum huiusmodi, quem terminus ipse requirebat, reputavit et pronuncciavit, prout erat merito, contumaces et in ipsorum et cuiuslibet eorum contumaciam in huiusmodi commissionis et execucionis negocio suam tulit et promulgavit sentenciam in scriptis per omnia sub hiis verbis:
Christi nomine invocato nos Nicolaus de Brega abbas monasterii in Heynrichaw ordinis Cisterciensis Wratisl. diocesis, commissarius et executor ad infrascripta a sede apostolica specialiter deputatus pro tribunali sedentes et solum deum pre oculis habentes per hanc nostram sentenciam declaramus, pronuncciamus et decernimus, ecclesiam parrochialem in Byczano de iure patronatus abbatis et conventus monasterii in Kamencz esse et ad eorundem presentacionem pertinere ipsumque monasterium pridem per emulos christiane fidei et persecutores et ingentis heresis defensores in regno Bohemie post diversos insultus et invasiones contra ipsum monasterium factas et perpetratas, libros et alias res et bona monasterii per ignis voraginem davastasse et consumasse, et unum de monachis ipsius monasterii combussisse nonnullosque ex eisdem graviter vulnerasse ac provisione pro ipsorum sustentacione spoliasse et asportasse, nec non ipsum monasterium pro tempore per crebras inundaciones aquarum multa incomoda et afflicciones sustinuisse et sustinere et propter gravem et onerosam hospitalitatem nobilium et aliarum personarum frequenter affluencium facultatibus suppressum et depauperatum in tantum, quod hospitalitatem solitam et alia incumbencia onera nequeunt comode supportare, prout invenimus, sufficienter esse probatum et ob hoc ipsam ecclesiam parrochialem cum omnibus iuribus et pertinenciis eiusdem ipsi monasterio incorporari et uniri debere, quamquidem ecclesiam ipsiusque fructus et proventus dicto monasterio incorporamus ac auctoritate apostolica annectimus et perpetuo possidendam unimus in hiis scriptis, ita, quod cedente vel decedente dicte ecclesie rectore vel quomodolibet dimittente, abbas et conventus possessionem eiusdem ecclesie cum omnibus iuribus et pertinenciis universis auctoritate propria apprependere possit et debeat, et ipsius fructus, redditus et proventus percipere et in suos et dicti monasterii usus beneplacitos convertere et perpetuo retinere, diocesani loci et cuiuslibet alterius super hoc licencia minime requisita, quodque ipsius abbati et conventui libere liceat ponere ydoneum monachum ipsius monasterii pro tempore, qui curam ecclesie et parrochianorum gerat et laudabiliter in divinis officiis deserviat et ad nutum abbatis et conventus removendum. Et nichilominus abbas et conventus predicti iura episcopalia solvant et alia incumbencia onera debeant supportare; decernentes insuper irritum et inane auctoritate predicta, quidquid contra premissa factum vel attemptatum fuerit, prout per eundem dictum dominum nostrum papam est decretum.
Super quibus omnibus et singulis premissis sepedictus magister Petrus Wartinberg sindicus et procurator, sindicatus et procuratorio, quo supra, nomine per me Mathiam de Jelcz notarium publicum presentisque commissionis et execucionis negocii scribam pre et infrascriptum confici peciit unum vel plura, tot quot necessaria fuerint, publica instrumenta. Presentibus ibidem honorabili, religiosis et valido viris: domino Wenceslao de Hugewicz canonico collegiate ecclesie sancte Crucis Wratislaviensis, Nicolao de Monstirberg magistro coquine et Dominico de Frankinstein fratribus professis supradicti monasterii in Heynrichaw ac Jodoco Winczk armigero Wratislaviensis diocesis, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.
Signum notarii.
Et ego Mathias quondam Johannis Clarca de Jelcz Wratislaviensis diocesis publicus apostolica et imperiali auctoritate notarius et coram supradicto venerabili patre, domino Nicolao de Brega abbate, commissario et executori huiusmodi commissionis et execucionis negocii scriba, quia premissis omnibus et singulis, dum sic, ut premittitur, coram eodem domino Nicolao abbate, commissario et executore et per eum succesive fierent et agerentur, unacum supranominatis testibus interfui eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi, ideoque huiusmodi acta, actitata in istis sedecim foliis pergameni et viginti una rigis subscripcione exclusa de verbo ad verbum, nil addendo vel minuendo, quod facti substanciam mutet aut variet intellectum, de mandato dicti domini Nicolai abbatis, commissarii et executoris scripsi et publicavi et in hanc publicam formam redegi signoque, quo auctoritate apostolica utor, et nomine meis solitis et consuetis unacum appensione sigilli memorati domini Nicolai abbatis, commissarii et executoris consignavi, rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum.

Or. Perg. 18 Quartblätter in Buchform, durch welche am unteren Rande mittelst geklöppelter Hanfschnur das wohlerhaltene S. des Abtes von Heinrichau mit Rücksiegel durchgezogen ist.

Codex Diplomaticus Silesiae, hrsg vom Vereine für Geschichte und Alterthum Schlesiens, Bd 10, Urkunden des Kloster Kamenz. Hrsg von Dr Paul Pfotenhauer, Breslau 1881.